Co to jest seksoholizm?
Na seksoholizm, czyli uzależnienie od seksu, cierpi coraz więcej osób – szacuje się, że problem dotyczy nawet 10% społeczeństwa i w przeważającej części są to mężczyźni. Ten rodzaj nałogu ma charakter behawioralny i polega na kompulsywnych zachowaniach seksualnych oraz koncentracji życia na sferze intymnej. Seksoholikom, którym towarzyszy wiele niekorzystnych objawów, potrzebne jest wsparcie terapeutyczne i leczenie. A jest to o tyle istotne, że uzależnienie to prowadzi do wielu problemów w sferze osobistej i społecznej, a nierzadko ma również negatywny wpływ na zdrowie.
Na czym polega uzależnienie od seksu?
Podobnie jak inne uzależnienia behawioralne takie jak np. hazard czy zakupoholizm, także seksoholizm polega na patologicznych zachowaniach, w tym przypadku seksualnych.
Ponieważ seks jest naturalną częścią życia człowieka, na pierwszy rzut oka dość trudno jest określić, gdzie kończą się normalne zachowania w tej sferze, a gdzie się zaczyna patologia. Częsta ochota na bliskość z partnerem czy korzystanie z gadżetów erotycznych nie musi bowiem świadczyć o nałogu, a jedynie o większym libido. Warto więc wiedzieć, że osoby uzależnione od seksu traktują go zupełnie inaczej, bo wyłącznie instrumentalnie, jako sposób na rozładowanie silnego napięcia emocjonalnego.
Dla seksoholika odbycie stosunku seksualnego lub zaspokojenia się w inny sposób (np. za pomocą masturbacji) nie ma nic wspólnego z uczuciem miłości do drugiej osoby, potrzeby bliskości czy prostym zaspokojeniem popędu. Jest to cel sam w sobie wynikający z silnej potrzeby rozładowania napięcia, z którą uzależniony nie potrafi sobie w inny sposób poradzić. Jego życie zaczyna więc kręcić się wokół seksu, a codzienna aktywność koncentruje się na zaspokajaniu potrzeb w tej sferze. U osoby uzależnionej wymagającej leczenia zachowania seksualne mają więc formę obsesyjno-kompulsywnych objawów, a w wielu przypadkach przybierają charakter dewiacyjny.
Jakie są objawy seksoholizmu?
Najważniejszym objawem uzależnienia od seksu jest silna potrzeba do podejmowania czynności prowadzących do zaspokojenia seksualnego. Dodatkowo o patologicznym charakterze zachowań seksoholika w tej sferze mogą świadczyć następujące symptomy:
- brak kontroli nad swoją seksualnością,
- uczucie silnego niepokoju i objawy rozdrażnienia w sytuacji braku możliwości zaspokojenia potrzeb seksualnych,
- podporządkowanie życia i codziennej aktywności sprawom seksu – np. spędzanie każdej wolnej chwili na oglądaniu materiałów pornograficznych czy nieustanne szukanie okazji do uprawiania seksu, choćby z przypadkowymi partnerami,
- zaniedbywanie przez seksoholika obowiązków oraz porzucenie dotychczasowych zainteresowań na rzecz seksu,
- potrzeba odczuwania coraz intensywniejszych doznań skłaniająca do podejmowania ryzykownych zachowań np. seksu bez zabezpieczeń z prostytutkami,
- kontynuowanie określonych zachowań pomimo odczuwania ich negatywnych skutków np. wyrzutów sumienia, rozpadu związku, choroby wenerycznej.
Powyższą listę objawów można uzupełnić o konkretne zachowania, jakich często dopuszczają się osoby uzależnione od seksu i które odbiegają od normy np. częsta masturbacja, czy nałogowe uprawianie cyberseksu (z użyciem kamerki internetowej). Charakterystyczne dla nałogu seksoholizmu jest również to, że niemal zawsze wpływa on negatywnie na związek z partnerem lub partnerką i uniemożliwia nawiązanie trwałej relacji.
Zadzwoń teraz: +48 538 455 505
Typy seksoholizmu
Warto wiedzieć, że uzależnienie od seksu może przybierać bardzo różną formę. Ze względu na rodzaj zachowań seksualnych wyróżnia się nawet kilkanaście typów seksoholizmu wymagających leczenia i terapii, a wśród nich można wymienić m.in.:
- typ fantazjujący – polega na nieustannym myśleniu o seksie,
- uzależnienie seksoholika od uwodzenia – potrzeba flirtowania z każdą nowo poznaną osobą,
- nałogowa masturbacja,
- uzależnienie od treści pornograficznych,
- potrzeba seksu anonimowego, z przypadkowymi osobami,
- korzystanie z płatnego seksu,
- voyeryzm – podglądactwo,
- ekshibicjonizm seksoholika,
- uzależnienie od BDSM.
Znany amerykański specjalista od seksoholizmu Patrick Carnes wyróżnił trzy poziomy uzależnienia od seksu, które wymagają terapii i leczenia doskonale prezentują charakter nałogu oraz jego negatywne skutki:
Poziom I
Objawia się utratą kontroli nad aktywnością seksualną, która zaczyna mieć charakter obsesyjny i przybierać coraz bardziej intensywne formy związane z przekraczaniem kolejnych granic np. seks przez telefon, sadyzm, oglądanie twardej pornografii itp.,
Poziom II
Ten rodzaj uzależnienia zaczyna wpływać negatywnie na inne osoby znajdujące się w otoczeniu seksoholika, ponieważ uzależniony angażuje je w swoje praktyki seksualne poprzez np. molestowanie, ekshibicjonizm, ocieractwo itp.,
Poziom III
Na tym etapie zaspokajanie potrzeb seksualnych odbywa się poprzez zachowania niebezpieczne, dewiacyjne i karalne np. gwałt, pedofilia, zoofilia i inne niepraworządne objawy i działania.
Na rozwinięcie się konkretnego typu seksoholizmu często wpływ ma styl życia danej osoby, a także płeć – przykładowo od cyberseksu i pornografii uzależniają się najczęściej nastolatkowie. Nałogowe uprawianie seksu płatnego oraz związanego z przemocą jest typowe dla mężczyzn, a obsesyjne fantazjowanie o seksie jest domeną kobiet.
Przyczyny seksoholizmu
Analizując źródła seksoholizmu, badacze tego zjawiska podkreślają fakt narastającego stopnia seksualizacji przestrzeni publicznej. Znajduje to odzwierciedlenie w erotyzacji reklam telewizyjnych. Takie formy przekazów medialnych docierają do osób dorosłych i nieletnich, które potencjalnie mogą stać się seksoholikami.
Na rozprzestrzenianie się zjawiska niewątpliwy wpływ ma również Internet, który obecnie jest dominującym kanałem rozpowszechniania pornograficznych treści soft i hard, zarówno wśród osób dorosłych, jak i nieletnich. Również dynamicznie rozwijający się rynek usług pornograficznych i erotycznych to kolejne czynniki, które sprzyjają seksoholizmowi.
Podobnie jak inne uzależnienia wymagające leczenia także seksoholizm może dotknąć każdego bez względu na płeć, wykształcenie, wykonywany zawód czy status społeczny. Najczęściej jego przyczyną jest brak umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami i stresem, szczególnie po przeżyciu jakiegoś traumatycznego wydarzenia np. śmierci bliskiej osoby bądź rozpadzie związku.
Zaspokojenie seksualne pozwala szybko rozładować napięcie, a w dodatku wpływa na wydzielanie się w organizmie różnych substancji powodujących uczucie chwilowej euforii, ukojenia i odprężenia. Jedną z nich jest dopamina, która wpływa na pewne struktury w mózgu zwane układem nagrody. Co ciekawe, zapotrzebowanie na kolejne dawki dopaminy zauważono również u osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Dla seksoholika zaspokojenie seksualne jest więc dokładnie tym samym, co dla narkomana przyjęcie kolejnej dawki narkotyku.
Na uzależnienie od seksu często cierpią osoby pochodzące z rodzin patologicznych (np. z syndromem DDA) lub które mają zdiagnozowane choroby psychiatryczne, inne uzależnienia bądź zaburzenia.
Wspomniany wyżej Patrick Carnes przeprowadził badania na grupie niemal 1000 seksoholików leczonych w szpitalu w Minnesocie. Okazało się, że aż 42% pacjentów było dodatkowo uzależnionych od alkoholu, a 38% miało zaburzenia odżywiania.
Skutki uzależnienia od seksu
Cechą nałogów behawioralnych, do których należy seksoholizm, jest ich potencjalnie mniej szkodliwy dla organizmu charakter niż np. alkoholizmu czy narkomanii, które bezpośrednio wpływają na zdrowie, prowadząc do uszkodzenia organów wewnętrznych, a nawet śmierci. Uzależnienie od seksu pozornie nie jest pod tym względem niebezpieczne, jednak, jak się okazuje, niesie za sobą szereg negatywnych konsekwencji, z których część objawów może mieć wpływ także na zdrowie. Do najczęściej występujących skutków seksoholizmu można zaliczyć:
- problemy osobiste – rozpad związku, małżeństwa, utrata rodziny,
- samotność, utrata znajomych i przyjaciół,
- zaniedbywanie przez seksoholika obowiązków, skutkujące kłopotami w pracy lub problemami w szkole,
- depresja, apatia, kłopoty z koncentracją, problemy emocjonalne,
- objawy zaburzenia seksualne np. przedwczesny wytrysk, anorgazmia,
- choroby przenoszone drogą płciową – AIDS, choroby weneryczne, które wymagają specjalistycznego leczenia,
- wysokie koszty finansowe wynikające np. z opłacania prostytutek,
- konsekwencje prawne w przypadku dopuszczania się zabronionych zachowań seksualnych,
- rozwinięcie się innych uzależnień, od alkoholu, narkotyków, czy leków.
Negatywnymi skutkami seksoholizmu są także szkody somatyczne, Te objawy są związane z naruszeniem równowagi homeostatycznej organizmu, zaburzonej w wyniku wprowadzania się w ciągły stan podniecenia. W takiej sytuacji seksoholik naraża siebie na zaniedbania w zaspokajaniu takich fizjologicznych potrzeb jak sen, jedzenie, odpoczynek.
Seksoholizm może również prowadzić do naruszania norm prawnych. Na przykład wtedy, gdy są włączane zachowania o charakterze dewiacyjnym. Takimi objawami są m.in. przemoc fizyczna stosowana przez seksoholika w celu osiągnięcia silniejszych doznań erotycznych, molestowania i mobbing w pracy.
Konsekwencje nałogu pojawiają się wraz z rozwojem uzależnienia, dlatego bardzo długo problem bywa bagatelizowany, a nawet niedostrzegany.
Leczenie seksoholizmu – jak wyrwać się z nałogu?
Wiele osób nie dopuszcza do siebie myśli, że ich nadmierne potrzeby seksualne mogą mieć znamiona uzależnienia. Dość typowe jest racjonalizowanie swoich zachowań i nadaktywności lub po prostu ich bagatelizowanie. Dopiero gdy pojawiają się problemy w innych sferach życia wynikające z nałogu, seksoholik zazwyczaj uświadamia sobie, że powinien coś z tym zrobić. Niestety samodzielne próby zerwania z nałogiem seksoholizmu i towarzyszącymi jemu objawami, czyli zaprzestanie określonych czynności, zazwyczaj okazują się nieskuteczne. Głód seksu jest zbyt silny, a w niektórych przypadkach obserwuje się nawet fizyczne i psychiczne dolegliwości abstynencyjne jak u uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Najczęściej są to problemy z nastrojem, snem i apetytem, ale nierzadko pojawiają się także różne dolegliwości bólowe o niewyjaśnionej etiologii. Tego rodzaju objawy seksoholizmu utrudniają wyrwanie się z nałogu, dlatego w procesie leczenia uzależnienia od seksu niezbędna jest pomoc specjalisty.
Terapia odbywa się najczęściej poprzez regularne spotkania z psychologiem oraz grupami wsparcia. Leczenie może być prowadzone w trybie stacjonarnym lub ambulatoryjnym. Co ważne, leczenie seksoholizmu nie powinno prowadzić do abstynencji, lecz zmiany postrzegania seksu i powrót do normalnego życia płciowego. Bardzo często pośrednim celem psychoterapii jest pomoc osobie uzależnionej w nabyciu umiejętności budowania zdrowych relacji z partnerem oraz radzenia sobie z trudnymi emocjami. W wyjątkowych przypadkach niezbędne jest zastosowanie leków farmakologicznych np. antydepresyjnych lub tłumiących nadmierny popęd seksualny.
