Uzależnienie od internetu

Dynamiczny rozwój nowoczesnej technologii dostarcza jej użytkownikom mnóstwa niedostępnych wcześniej możliwości i otwiera przed nimi zupełnie nowe perspektywy. Niestety jednak w tym przypadku sprawdza się również powiedzenie „nie ma róży bez kolców”. Liczba internautów w Polsce przekroczyła już 28 milionów. Nawet 6% z nich (ponad 1,5 miliona osób) może dotyczyć wymagający leczenia siecioholizm – uzależnienie od Internetu. Objawy nadmiernego korzystania z sieci można dostrzec przede wszystkim u młodych ludzi, choć nie tylko oni bywają uzależnieni.

Takie są statystyki, które cały czas dynamicznie się zmieniają na niekorzyść wraz ze zwiększeniem dostępności i popularności globalnej sieci. Choć trudno nie docenić przydatności tej technologii, dla niektórych osób staje się ona najważniejszym sposobem spędzania czasu i stanowi główny element codziennego funkcjonowania. Z czasem może nawet przerodzić się w zaburzenie psychiczne i poważne uzależnienie wymagające leczenia, chociaż początkowe objawy siecioholizmu bardzo często wydają się całkowicie normalne i bywają lekceważone.

Skutki tego pozornie niegroźnego nałogu, bez odpowiedniego leczenia, bywają bardzo przykre, szczególnie w przypadku uzależnionych dzieci. Nasilone objawy mogą znacząco wpływać na ich życie i relacje z innymi ludźmi. Dlatego też bardzo często już kilkulatki i nastolatkowie cierpiący na siecioholizm wymagają pomocy psychoterapeuty w wychodzeniu z uzależnienia, chociaż mogłoby się wydawać, że w przypadku tak młodych osób trudno mówić o jakichkolwiek szkodliwych nałogach.

Siecioholizm – czym jest uzależnienie od Internetu?

Wielu rodziców zauważa, że ich pociechy spędzają online dużą część wolnego czasu, ale nie zawsze od razu wiążą to z siecioholizmem. Jedni z nich dostrzegają w tym objawy uzależnienia od Internetu i zanim jeszcze zanim skonsultują się z ekspertem w sprawie leczenia, starają się z nim walczyć na własną rękę. Robią to, np. zapisując dziecko na dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, wspierając je w poszukiwaniu nowego hobby lub po prostu ograniczając dostęp do komputera. Inni stwierdzają, że uzależnienie od korzystania z sieci to zjawisko zupełnie normalne, związane z czasami, w jakich przyszło żyć młodemu pokoleniu, uważają, że ich dzieci z całą pewnością nie są uzależnione i nie obawiają się siecioholizmu. Prawda, jak zwykle w takich przypadkach, leży pośrodku. Profesjonalne leczenie nie zawsze jest od razu konieczne, ale w razie zauważenia niepokojących objawów z pewnością warto zachować wzmożoną czujność i w razie potrzeby skorzystać z pomocy specjalistów.

Jak sama nazwa wskazuje, uzależnieniem od Internetu jest nadmierne i kompulsywne korzystanie z sieci, które skutkuje wieloma problemami osobistymi, zdrowotnymi, społecznymi i zawodowymi. Najważniejszym objawem tego zaburzenia psychicznego, jest to, że osoba dotknięta tym nałogiem czuje nieustanny przymus surfowania w Internecie, również kosztem innych czynności  i z czasem zupełnie traci nad tym kontrolę. W skrajnych przypadkach siecioholizmu, bez odpowiedniego leczenia, uzależnieni nie potrafią oderwać się od komputera nawet przez kilkanaście godzin, zatapiając się całkowicie w świecie wirtualnym. Wskutek uzależnienia tracą kontakt z rzeczywistością i zapominają nawet o najbardziej podstawowych potrzebach fizjologicznych. 

Nałóg na miarę czasów

W przeciwieństwie do wielu innych uzależnień i zaburzeń natury mentalnej siecioholizm jest stosunkowo nowym zjawiskiem, a jego objawy nie są szeroko znane i łatwo rozpoznawalne, przez co tym trudniej go właściwie diagnozować. Pojawił się on oczywiście na skutek wyjątkowo szybko rozwijającej się branży IT i związanych z nią możliwości. Siecioholizm, jak czasami nazywane jest uzależnienie od Internetu, zaliczany jest do nałogów behawioralnych i wymaga leczenia pod kontrolą specjalistów. Osoby, u których stwierdzono jego objawy, czują przymus wykonywania określonych czynności, a nie zażywania substancji psychoaktywnych, jednak mechanizm działania nałogu jest bardzo zbliżony. Problem uzależnionych od sieci pacjentów jest więc podobny w swojej naturze do pracoholizmu, zakupoholizmu czy hazardu i tak jak one wymaga pomocy doświadczonych specjalistów.

Ponieważ nałóg ten związany jest ze stosunkowo nową technologią, siecioholizm nie trafił jeszcze na oficjalną listę wymagających leczenia zaburzeń w klasyfikacji ICD-10. Jego objawy u osób uzależnionych zostały zauważone już w latach 90. XX wieku, kiedy Internet dopiero zaczynał zyskiwać popularność. Po raz pierwszy zjawisko opisał szerzej nowojorski psychiatra Ivan Goldberg w 1995 roku. Rok później inna amerykańska badaczka uznawana za pionierkę badań nad uzależnieniem od Internetu, Kimberly Young, sformułowała listę pytań pozwalających zdiagnozować siecioholizm, co jest oczywiście pierwszym krokiem do tego, aby podjąć się skutecznego leczenia osoby uzależnionej od sieci. Warto się z nimi zapoznać, aby w razie potrzeby móc odpowiednio szybko rozpoznać niepokojące objawy i zacząć szukać profesjonalnej pomocy.

Rodzaje uzależnienia od Internetu

Z racji dostępności różnorodnych sposobów korzystania z Internetu siecioholizm może mieć rozmaite oblicza, w każdym przypadku wymagające leczenia. Objawy uzależnienia będą się zatem nieco od siebie różnić w każdym przypadku. Amerykański psycholog John Suler wymienia na przykład dwa rodzaje nał

  • społeczny – siecioholizm związany z nadmiernym używaniem komunikatorów, portali społecznościowych, czatów, e-mail itp., a więc poszukiwaniem kontaktu z innymi użytkownikami Internetu,
  • niespołeczny – dotyczy wykorzystywania sieci przez uzależnionego do wyszukiwania informacji, bez podejmowania interakcji z osobami trzecimi.

Z kolei wspomniana wyżej doktor Kimberly Young na podstawie objawów nałogu wyróżnia aż 5 podtypów wymagającego leczenia siecioholizmu:

  • internetowa erotomania – polega na nałogowym korzystaniu przez uzależnionych z materiałów pornograficznych znajdujących się w sieci takich jak filmy, zdjęcia, czy erotyczne czaty,
  • socjomania internetowa – jest to uzależnienie od wirtualnych kontaktów z innymi ludźmi z wykorzystaniem takich narzędzi jak czat, poczta elektroniczna, forum dyskusyjne, czy portale społecznościowe,
  • uzależnienie od sieci – jego objawem jest silna potrzeba przebywania w Internecie, bez ukierunkowania na konkretne czynności,
  • przeciążenie informacyjne – dochodzi do niego u osób uzależnionych od śledzenia najnowszych informacji na portalach oraz uczestniczenia w wielu dyskusjach na forach internetowych, w obawie, że ominie je coś ważnego,
  • uzależnienie od komputera – pod tym pojęciem należy rozumieć ogólną potrzebę używania komputera nie tylko do surfowania po sieci, a więc siecioholizmu, ale także na przykład do grania.

Biorąc pod uwagę obie wyżej wymienione klasyfikacje, należy podkreślić, że tylko odpowiednio zdiagnozowanie schorzenia pozwala na efektywne leczenie uzależnionego od Internetu lub nowoczesnego sprzętu elektronicznego. Ważną kwestią jest także to, że czasami w ramach uzależnienia występują objawy z więcej niż jednej podkategorii wskazanej przez doktor Kimberly Young. Dodatkowo. Wraz z rozwojem technologii internetowych pojawiają się nowe rodzaje siecioholizmu np. zakupoholizm z wykorzystaniem sklepów online czy przymus korzystania z Facebooka, dlatego wiedza z zakresu uzależnienia od Internetu musi być nieustannie aktualizowana. Najważniejsze  jest to, że każda forma nadmiernie częstego korzystania z sieci wymaga leczenia, jeśli uzależniony nie ma nad nią kontroli i odczuwa przymus wykonywania tej czynności.

Jak przebiega proces uzależnienia?

Podobnie jak w przypadku innych uzależnień siecioholizm zaczyna się niewinnie. Jego objawy wydają się na tyle niegroźne, że często rozwija się on zupełnie niepostrzeżenie, do momentu, aż uzależniony wymaga specjalistycznego leczenia. Ze względu na to, że dzisiaj Internet używany jest na porządku dziennym w zasadzie przez wszystkich w domu, szkole i pracy, bardzo trudno zauważyć pierwsze niepokojące objawy świadczące o nieprawidłowym korzystaniu z tej technologii. Zwykle wszystko zaczyna się od fascynacji określonym rodzajem stron i serwisów np. mediami społecznościowymi, grami online czy portalami pornograficznymi. Uzależniony użytkownik czerpie przyjemność z korzystania z nich, dlatego poświęca im coraz więcej czasu. W pewnym momencie czynność ta staje się najważniejsza, a siecioholizm coraz bardziej wpływa na codzienne życie danej osoby.

Niepokojącym objawem, który może być symptomem choroby i powinien być  sygnałem, by zastanowić się nad podjęciem leczenia, jest m.in. to, że uzależniony od Internetu czuje przymus zajrzenia do sieci zaraz po wstaniu z łóżka, a w ciągu dnia przerywa pracę lub naukę po to, by włączyć ulubioną stronę. W końcu wiele z osób narażonych na siecioholizm traci kontrolę nad swoim nałogiem. Surfując w świecie wirtualnym po kilkanaście godzin dziennie, uzależnieni zapominają o innych obowiązkach, przyjemnościach czy zwykłym odpoczynku. Gdy świat wirtualny zaczyna dominować w życiu, nałóg staje się destrukcyjny, ponieważ negatywnie wpływa na sprawy zawodowe, osobiste, a nawet na zdrowie. Aby nie doprowadzić do takiej sytuacji, należy skonsultować się ze specjalistą, który może zdiagnozować problem i zalecić leczenie uzależnienia od Internetu już przy pierwszych objawach siecioholizmu.

Objawy uzależnienie od Internetu (siecioholizmu)

Jak rozpoznać wymagające leczenia uzależnienie od komputera u osoby uzależnionej?

Rozpoznanie uzależnienia od Internetu zwykle nie jest trudne, choć zazwyczaj osoby dotknięte siecioholizmem długo zaprzeczają, że mają problem. Do najważniejszych objawów sygnalizujących jego istnienie należą:

    • spędzanie minimum 35 godzin tygodniowo na surfowaniu w sieci, nie licząc czasu spędzanego w Internecie z racji wykonywanych obowiązków zawodowych (objaw uzależnienia sformułowany przez dr Kimberly Young),
    • silna potrzeba korzystania z Internetu, z którą nie sposób uporać się bez leczenia,
    • utrata kontroli nad ilością czasu spędzanego w sieci,
    • ciągłe myślenie przez uzależnionego o ulubionych stronach internetowych,
    • odczuwanie dyskomfortu w sytuacji braku możliwości skorzystania z Internetu,
    • utrata zainteresowań innymi formami zajęcia wolnego czasu,

 

    • problemy zdrowotne, społeczne, rodzinne, finansowe, zawodowe lub inne wynikające bezpośrednio z nałogowego korzystania z sieci.

 

Uświadomienie sobie problemu przez uzależnionego często wywołane jest konkretnymi skutkami nałogu. Wówczas osoby zmagające się z siecioholizmem często, zanim zdecydują się na leczenie, próbują ograniczyć czas spędzany w Internecie, lecz zazwyczaj próby takie kończą się fiaskiem ze względu na jeden z objawów nałogu, czyli zbyt silny „głód” przebywania w sieci.

Zadzwoń teraz: +48 538 455 505

Uzależnienie wśród dzieci

Przeprowadzane liczne badania wykazały, że na siecioholizm narażone są głównie osoby młode, poniżej 34. roku życia i to u nich najczęściej rozpoznaje się jego objawy. Niestety problem szczególnie często dotyczy dzieci i młodzieży, które w sieci spędzają po kilka godzin dziennie. Świat wirtualny to dla nich podstawowe źródło informacji, miejsce spotkań ze znajomymi, a także w pewnym sensie „plac zabaw XXI wieku”. Z biegiem lat uzależnienie od Internetu dotyka coraz młodsze osoby, które trafiają na leczenie po tym, jak objawy choroby zaczynają wyraźnie destabilizować ich codzienność i życie całej rodziny.

Przeprowadzone przez Urząd Komunikacji Elektronicznej badania konsumenckie z 2019 roku wykazały, że z Internetu korzysta 90% dzieci w wieku od 7 do 15 lat. Grupa ta jest niezwykle mocno zagrożona siecioholizmem. Najlepszym potwierdzeniem tego faktu jest to, że niektóre jego objawy można dostrzec u coraz większej jej części. Co ciekawe, do surfowania w sieci wykorzystywane są głównie smartfony i laptopy, a nie komputery stacjonarne. Ulubionymi formami spędzania czasu w Internecie jest:

  • słuchanie muzyki,
  • oglądanie filmów,
  • gry online.

Leczenie uzależnienia wśród najmłodszych bywa szczególnie trudne i wymaga ogromnego zaangażowania ze strony rodziców uzależnionego.

Jak rozpoznać siecioholizm?

Dostrzeżenie u dzieci tego problemu wymaga od rodziców bacznej obserwacji ich zachowania. Objawami nieprawidłowego korzystania z sieci u najmłodszych, którego skutkiem może być siecioholizm, czyli uzależnienie od Internetu, a w konsekwencji długie i trudne leczenie psychologiczne, są najczęściej:

  • spędzanie coraz większej ilości czasu przed komputerem,
  • okłamywanie rodziców w sprawie czasu – uzależnione dziecko twierdzi, że odrabia lekcje, a tak naprawdę gra online do późnych godzin,
  • wyraźna zmiana zachowania dziecka w sytuacji, gdy nie może wejść do sieci – nerwowość, agresja,
  • utrata zainteresowania dotychczasowymi formami spędzania wolnego czasu sportem na rzecz korzystania z urządzeń z dostępem do Internetu,
  • problemy z nauką i koncentracją młodej osoby cierpiącej na siecioholizm, pogorszenie ocen w szkole,
  • zmiany w kontaktach towarzyskich dziecka – spędzanie mniejszej ilości czasu z przyjaciółmi lub wręcz całkowita utrata kontaktu uzależnionego z rówieśnikami na rzecz spędzania czasu w Internecie.

Zauważenie u dziecka powyższych objawów powinno skłonić rodziców do reakcji i jak najszybszego podjęcia leczenia, aby zapobiec dalszemu wycofywaniu się pociechy ze świata rzeczywistego w wirtualny. Jest to konieczne, ponieważ uzależnienie od Internetu zaburza rozwój młodego człowieka i może mieć bardzo poważne skutki dla jego przyszłości. Dlatego też każda dorosła osoba, która zaobserwuje u pociechy symptomy rozwijającego się siecioholizmu, powinna natychmiast zgłosić się do profesjonalisty w dziedzinie leczenia tego schorzenia. Szybka reakcja może pomóc w zatrzymaniu dopiero rozwijającego się u uzależnionego schorzenia i uniknięciu jego uciążliwych konsekwencji.

Jak wygląda terapia, leczenie uzależnienia od Internetu?

Zarówno dzieci, jak i dorośli, którzy zbyt często korzystają z Internetu, mogą liczyć na profesjonalną pomoc w zerwaniu z nałogiem. Specjalne programy terapeutyczne skierowane do uzależnionych pacjentów z objawami siecioholizmu proponuje choćby nasz ośrodek leczenia uzależnień Vita Libera w Warszawie.

W przypadku tego nałogu skuteczna okazuje się terapia poznawczo-behawioralna. Zwykle prowadzona jest w formie regularnych spotkań uzależnionego z psychoterapeutą, ale może być też uzupełniana terapią grupową. Służą temu różne ćwiczenia i zadania domowe np. prowadzenie dziennika aktywności w sieci, czy stopniowe wydłużanie przerw w korzystaniu z komputera.

W przypadku leczenia uzależnienia od Internetu u dzieci w procesie terapeutycznym uczestniczą aktywnie rodzice, którzy muszą nauczyć się zauważać objawy siecioholizmu, kontrolować używanie komputera przez pociechę, a także poświęcać jej więcej czasu.

Jak przeciwdziałać uzależnieniu?

Nikogo nie trzeba z pewnością przekonywać, że dużo lepiej jest zapobiegać chorobom, zanim konieczne będzie ich leczenie. Nie inaczej jest w przypadku schorzenia, z którym zmagają się osoby uzależnione od świata wirtualnego. Niestety problem siecioholizmu jest często bagatelizowany, a jego objawy są przypisywane specyfice czasów, w jakich żyjemy. Jest to duży błąd, ponieważ przynosi on wiele szkód, jak każde z uzależnień behawioralnych. Do najważniejszych skutków, z jakimi muszą borykać się uzależnieni od Internetu, należą:

  • depresja wymagająca dodatkowego leczenia,
  • izolacja społeczna skutkująca samotnością i poczuciem wyobcowania,
  • zaburzenia snu,
  • ryzyko rozwinięcia się innych uzależnień od alkoholu,
  • problemy ze wzrokiem,
  • bóle kręgosłupa, zespół cieśni nadgarstka,
  • osłabienie kondycji fizycznej,
  • otyłość,
  • problemy w szkole i pracy,
  • kłopoty rodzinne.

Trudno dzisiaj całkowicie unikać dostępu do sieci, ponieważ jest to bardzo pożyteczne narzędzie, które okazuje się coraz częściej niezbędne do nauki i pracy. Aby zapobiec uzależnieniu od Internetu, wystarczy korzystać z niego tylko w sytuacji, gdy jest to konieczne. Natomiast w przypadku pojawienia się u uzależnionego pierwszych objawów świadczących o siecioholizmie warto udać się po poradę do specjalisty. Jeśli chodzi o dzieci, konieczne jest od początku wyznaczenie zasad korzystania z Internetu, a także dbanie o inne formy spędzania przez niego czasu. Leczenie uzależnienia to długa, lecz skuteczna droga.

Może Cię też zainteresować: