Uzależnienia behawioralne – terapia w Warszawie
Do naszego ośrodka Vita Libera mieszczącego się w Warszawie zapraszamy osoby cierpiące na różnego rodzaju uzależnienia behawioralne, czyli zaburzenia dotyczące nałogowych zachowań. Tak zwane uzależnienia od czynności są wprawdzie mniej niebezpieczne dla organizmu niż te od substancji psychoaktywnych, jak alkoholizm czy narkomania, jednak przynoszą równie wiele szkód na poziomie emocjonalnym, zdrowotnym i społecznym, a niejednokrotnie potrafią nawet całkowicie zrujnować życie człowieka i jego rodziny. Proponowana przez naszych specjalistów profesjonalna terapia behawioralna w Warszawie pomaga uporać się z problemem tego rodzaju zaburzeń zarówno u dorosłych, jak i dzieci i wrócić do normalnego funkcjonowania. Zachęcamy do zapoznania się z pełną ofertą naszej kliniki i proponowanymi przez nas formami wsparcia.
Czym jest uzależnienie behawioralne?
Pod pojęciem uzależnienia behawioralnego należy rozumieć każdy nałóg związany z wykonywaniem określonych czynności w sposób wielokrotny, powtarzalny i często niekontrolowany w celu zlikwidowania złego samopoczucia lub osiągnięcia stanu zadowolenia, ulgi, euforii czy po prostu przyjemności. To poważne zaburzenia, które w wielu przypadkach wymagają specjalistycznego leczenia, chociaż z pozoru wydają się niegroźne.
Tego rodzaju uzależnienia nie mają nic wspólnego z zażywaniem żadnych substancji psychoaktywnych, tak jak w przypadku alkoholizmu, czy narkomanii, a mimo to wywołują podobne efekty. Osoba uzależniona od konkretnej czynności odczuwa bowiem podobne (choć w łagodniejszej formie) objawy odstawienne jak alkoholik i narkoman. Wewnętrzny przymus wykonywania określonych czynności przypomina głód alkoholowy lub narkotykowy, natomiast abstynencja powoduje dyskomfort psychiczny, a nierzadko także dolegliwości fizyczne. Stąd też tak ważna jest specjalistyczna pomoc, która wspiera uzależnionego w powrocie do normalnego funkcjonowania.
Niektórzy sądzą, że zaburzenia behawioralne takie jak zakupoholizm czy seksoholizm zostały stworzone sztucznie w ostatnich latach przez psychoterapeutów poszukujących nowej grupy klientów. Nic bardziej mylnego – po raz pierwszy zdefiniował je w 1945 roku austriacki lekarz psychiatra i psychoanalityk Otto Fenichel. Dzisiaj natomiast znajdują się one w oficjalnej klasyfikacji chorób ICD-10 pod kategorią zaburzeń nawyków i popędów. Uzależnieniami behawioralnymi należy przejmować się tak samo jak innymi! Obecnie są po prostu częściej rozpoznawane niż kilkadziesiąt lat temu, ponieważ wtedy wiele niepokojących objawów było po prostu ignorowanych. Dziś coraz więcej osób, które zauważają je u siebie lub swoich bliskich, świadomie szuka profesjonalnej pomocy.
Rodzaje uzależnień behawioralnych i ich objawy
Prawdą jest, że uzależnienia behawioralne stały się problemem czasów współczesnych. Coraz więcej osób cierpi na tego rodzaju zaburzenia, a wiele z nich jest związanych z obecnym stylem życia i nowoczesnymi technologiami. O ile nałogowe uprawianie hazardu lub seksu było doskonale znane kilkadziesiąt lat temu, o tyle uzależnienie od smartfonów, solarium czy zabiegów medycyny estetycznej to zupełnie nowe zaburzenia behawioralne, związane z postępem techniki czy łatwiejszym dostępem do czynności uzależniających, stanowiące poważne wyzwania dla lekarzy i terapeutów. Poniżej prezentujemy najważniejsze rodzaje nałogów czynnościowych, z jakimi spotkamy się na co dzień w naszej pracy terapeutycznej oraz ich najbardziej charakterystyczne objawy, pomocne w diagnozowaniu konkretnego zaburzenia.
Patologiczny hazard
Dawniej dotyczył głównie nałogowego grania w karty na pieniądze i zakładami sportowymi, dzisiaj uzależnienie to często związane jest z korzystaniem z kasyn online, obstawianiem wyników sportowych w zakładach bukmacherskich za pośrednictwem Internetu czy nałogowym graniu w Lotto. Osoby zmagające się z tym zaburzeniem mają trudności z kontrolowaniem ilości pieniędzy poświęconych na gry. Częste myśli dotyczące hazardu odwracają ich uwagę od codziennych spraw. Ten rodzaj uzależnienia behawioralnego prowadzi do ogromnych kłopotów finansowych, zawodowych i rodzinnych, dezorganizując całe życie.
Zakupoholizm
Częste i niekontrolowane zakupy, nieustanne polowanie na okazje i promocje, kupowanie w nadmiernej ilości niepotrzebnych rzeczy tylko dlatego, że zostały przecenione to objawy tego coraz częściej występującego zaburzenia behawioralnego. Dotyka ono głównie kobiety, które w kompulsywnym kupowaniu znajdują sposób na rozładowanie napięcia emocjonalnego. Takie zachowanie prowadzi do odczuwania ulgi, a nawet euforii po wyjściu ze sklepu. Przyjemność z zakupów jest jednak tylko tymczasowa i zwykle nie trwa długo. Zaraz po niej pojawiają się wyrzuty sumienia i obwinianie się za kolejne pieniądze wydane bez konkretnej potrzeby. Zakupoholizm to uzależnienie behawioralne, które skutkuje poczuciem winy, a często także zadłużeniem, ponieważ podczas kompulsywnych zakupów uzależnieni często zupełnie nie zwracają uwagi na to, czy stać je na kolejne wydatki, korzystają z kart kredytowych czy opcji odroczonej spłaty. W ten sposób niektóre osoby radzą sobie z przewlekłym stresem lub lękiem albo rekompensują sobie niskie poczucie własnej wartości.
Pracoholizm
To szeroko rozpowszechnione zaburzenie dość trudno zidentyfikować w czasach, w których praca po kilkanaście godzin jest w niektórych zawodach normą. Uzależnienie można rozpoznać między innymi po takich objawach jak: ucieczka w pracę, zabieranie zadań do domu, pomimo że nie jest to konieczne, rezygnacja z urlopu, dotychczasowych zainteresowań i sposobów spędzania czasu na rzecz wykonywania pracy, nieodczuwanie upływu czasu podczas pracy (zapominanie o posiłkach, ważnych zadaniach jak odbiór dziecka z przedszkola) itp.
Seksoholizm
Uzależnienie od seksu może przybierać różną postać nie tylko uzależnienia od odbywania częstych stosunków płciowych, ale także od pornografii czy masturbacji. To zaburzenie behawioralne wyjątkowo destrukcyjnie oddziałuje na życie osoby uzależnionej, ponieważ dość szybko niszczy związek (małżeństwo), a nierzadko także relacje rodzinne i zawodowe. Seksoholizm wiąże się z ciągłym uczuciem napięcia lub frustracji, co utrudnia kontrolowanie zachowań seksualnych. Osoby zmagające się z tym problemem często wstydzą się sięgnąć po pomoc. Zupełnie niepotrzebnie. Terapeuci przedstawiają narzędzia do walki z wszelkimi uzależnieniami behawioralnymi, w tym również zaburzeniami związanymi z seksualnością.
Kompulsywne objadanie się
Niekontrolowane objadanie się (nawet w nocy) pomimo braku odczuwania fizycznego głodu to zaburzenie dotykające dzisiaj wiele osób. W jedzeniu znajdują one ukojenie i sposób na rozładowanie napięcia emocjonalnego. Skutki nałogu są niestety dość szybko widoczne w postaci nadwagi lub otyłości i negatywnie odbijają się na zdrowiu. Spożywanie dużej liczby kalorii w krótkim czasie często powoduje poczucie winy. Osoby zmagające się z tym uzależnieniem behawioralnym wybierają jedzenie w samotności, ponieważ obawiają się oceny oraz komentarzy bliskich. W tym wypadku posiłki są źródłem pocieszenia. Zaburzenia odżywiania mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, dlatego warto szukać rozwiązań u ekspertów z zakresu dietetyki.
Tanoreksja
Nałogowe korzystanie z solarium jest najczęstszym objawem uzależnienia od opalania i dotyczy w głównej mierze kobiet. To zaburzenie behawioralne najczęściej wynika z nieprawidłowego postrzegania własnej osoby i swojej atrakcyjności. Wiele cierpiących na nie osób obsesyjnie dba o sylwetkę i jest uzależniona od ćwiczeń na siłowni. Najgroźniejszym skutkiem tanoreksji jest czerniak, czyli złośliwy i śmiertelny nowotwór skóry wynikający z nadmiernego jej naświetlania promieniami UV. Uzależnienie od opalania może być bardzo niebezpieczne. Uzależnieni pacjenci bagatelizują zagrożenia wynikające z nadmiernej ekspozycji na promieniowanie. Zaburzenie postrzegania ciała prowadzi do nieustannego opalania skóry i zupełne lekceważenie niekorzystnych konsekwencji tego zabiegu.
Zadzwoń teraz: +48 538 455 505
Uzależnienia behawioralne u dzieci
Niektóre zaburzenia behawioralne są charakterystyczne dla dzieci i młodzieży, choć mogą dotknąć również osoby dorosłe. Większość z nich dotyczy nałogowego korzystania z nowoczesnych technologii, które odgrywają coraz istotniejszą rolę we współczesnym świecie.
Fonoholizm
Jest to uzależnienie od korzystania z telefonu komórkowego lub smartfona. To zaburzenie behawioralne objawia się silnym przymusem posiadania przy sobie blisko urządzenia oraz odczuwania również trudności w kontrolowaniu tego, aby nie zerkać na ekran w celu sprawdzenia, czy ktoś nie dzwonił bądź nie wysłał wiadomości. Osoby uzależnione nie rozstają się z telefonem ani na minutę – zabierają go nawet do toalety i do łóżka. Odczuwają lęk, a nierzadko wręcz panikę w sytuacji, gdy nie mają w zasięgu wzroku urządzenia, bądź gdy wyczerpała się w nim bateria i nie mogą sprawdzić, czy nie wyświetla się na nim jakieś nowe powiadomienie.
Nadmierne korzystanie ze smartfona to uzależnienie behawioralne, które wpływa nie tylko na zdrowie psychiczne, ale również fizyczne. Spędzanie czasu przed tym niewielkim ekranem powoduje bóle szyi, pleców oraz oczu. Warto dodać, że niebieskie światło może również obniżać jakość snu, dlatego nie powinno się korzystać z ekranów bezpośrednio przed udaniem się na spoczynek.
Fonoholizm jest związany również z niekontrolowanym konsumowaniem treści w mediach społecznościowych. Nieustanne przeglądanie postów i porównywanie się z innymi często obniża samopoczucie i poczucie własnej wartości oraz wpędza użytkowników w kompleksy. Tymczasem warto mieć na uwadze, że materiały prezentowane w mediach społecznościowych nie oddają wiernie rzeczywistości, a jedynie jej wybrany fragment, którym dana osoba chce się dzielić z innymi.
W niektórych przypadkach, kiedy potrzeba nieustannego kontrolowania telefony staje się zbyt silna, pomoc terapeuty jest niezbędna, aby skutecznie uporać się z tym zaburzeniem behawioralnym. Uzależnienie od telefonu komórkowego nie powinno być lekceważone i już przy zauważeniu jego pierwszych objawów powinno się szukać profesjonalnego wsparcia!
Siecioholizm
Ten nałóg to nic innego jak uzależnienie behawioralne od Internetu, które objawia się nieustanną potrzebą surfowania po sieci. Bardzo często zaburzenie dotyczy korzystania z konkretnych stron lub treści np. witryn z materiałami pornograficznymi, stron z grami sieciowymi, serwisów społecznościowych czy czatów online. Zwykle jest połączone również z fonoholizmem.
Osoby zmagające się z tym uzależnieniem często wycofują się z życia społecznego. Unikają wychodzenia z domu i kontaktów z innymi ludźmi. Siecioholizm negatywnie wpływa na koncentrację, wydajność pracy, a także relacje interpersonalne. Nadmierne korzystanie z Internetu może być formą ucieczki trudności, stresu oraz trudnych emocji. Taki tryb życia skutkuje bólami głowy, bezsennością, wadami postawy, a nawet nadwagą. W dzisiejszych czasach łatwo zatracić się w wirtualnej rzeczywistości. Jeśli masz podejrzenie, że bliska Ci osoba zmaga się z tym uzależnieniem behawioralnym, warto porozmawiać i zaproponować jej profesjonalną pomoc w walce z zaburzeniami. Wsparcie profesjonalistów i bliskich jest niezbędne do skutecznego uporania się z tym nałogiem i zmiany szkodliwych przyzwyczajeń.
Uzależnienie od gier komputerowych
Jest to bardzo często diagnozowane zaburzenie behawioralne u dzieci i młodzieży. Uzależnienie może dotyczyć nie tylko komputera czy smartfona, ale także nałogowego grania za pomocą konsoli telewizyjnych. Nałóg objawia się spędzaniem wielu godzin na graniu i wręcz utratą kontaktu z rzeczywistością. Dzieci zaniedbują obowiązki szkolne i domowe, ponieważ każdą wolną chwilę spędzają przed ekranem komputera. Często niedosypiają, a siedzenie do późnych godzin przy komputerze tłumaczą dużą ilością nauki. W skrajnych przypadkach zaburzenie prowadzi nawet do ignorowania podstawowych potrzeb fizjologicznych.
U młodego człowieka uzależnionego od gier, Internetu czy ogólnie komputera lub smartfona, widoczne są zazwyczaj konkretne zmiany zachowania np. wzrost agresji, częste zmiany nastroju, uciekanie się do kłamstwa, lekceważenie rodziców, odsunięcie się od dotychczasowych znajomych. Takie objawy powinny wzbudzić niepokój i skłonić do poważnej rozmowy z dzieckiem i wizyty u specjalisty z zakresu leczenia uzależnień. Odpowiednio dobrana terapia behawioralna pozwala zwalczyć nie tylko sam nałóg, ale także jego przyczyny, którymi często są poważne problemy w relacjach z rówieśnikami, niska samoocena lub zaburzenia osobowości, które skłaniają młodych ludzi do uciekania w wirtualny świat.
Przyczyny uzależnień behawioralnych
Leczenie uzależnień czynnościowych odbywa się najczęściej w formie terapii behawioralnej, której ważną częścią jest rozpoznanie przyczyn nałogu. W podejściu tym są nimi nieprawidłowe wzorce myślenia i zachowania wynikające z zaburzeń w postrzeganiu samego siebie lub ogólnie rzeczywistości. Wzorce te najczęściej mają swoje źródło w dotychczasowych doświadczeniach, często traumatycznych i pochodzących z dzieciństwa. Powtarzanie określonych czynności w celu rozładowania napięcia lub poprawy samopoczucia są takim utartym i nieprawidłowym wzorcem radzenia sobie z problemami. Terapia behawioralna i poznawcza ma na celu zidentyfikowanie tych problemów i wypracowanie innych wzorców radzenia sobie z nimi.
Istnieją także inne teorie tłumaczące podatność niektórych ludzi na uzależnienia behawioralne. Jedną z nich jest ta mówiąca o zależności występowania nałogów od trudnych doświadczeń w dzieciństwie w relacji z opiekunami, które prowadzą do trwałych deficytów i zaburzeń emocjonalnych.
Popularne jest również podejście biomedyczne, według którego skłonnością do uzależnień obciążone są osoby z zaburzeniami działania układu nagrody w mózgu.
Jak wygląda terapia uzależnień behawioralnych?
Do najskuteczniejszych sposobów leczenia zaburzeń behawioralnych należy terapia poznawczo-behawioralna, która często uzupełniana jest tzw. dialogiem motywującym. Cały program terapeutyczny może trwać wiele miesięcy i nierzadko wymaga pobytu stacjonarnego w profesjonalnej placówce (w Vita Libera zalecamy to w szczególności w przypadku walczących z uzależnieniami dzieci). Można go także realizować w formie regularnych spotkań z psychoterapeutą.
W terapii behawioralnej chodzi o to, by cierpiący na zaburzenia psychiczne pacjent w pierwszej kolejności zrozumiał swój nieprawidłowy sposób postrzegania świata i problemów, czyli tzw. schematy poznawcze, przez które utrwaliły się w nim nałogowe zachowania. Podczas sesji terapeutycznych dąży się do identyfikacji konkretnych bodźców wywołujących działanie pacjenta. Osoba, u której zdiagnozowano uzależnienie, musi nauczyć się rozpoznawać problemy i emocje wywołujące chęć wykonania nałogowej czynności, a następnie znaleźć z pomocą terapeuty skuteczne metody radzenia sobie z nimi w inny sposób niż dotychczas.
Można więc powiedzieć, że metoda behawioralna dąży do zmiany zachowań osoby uzależnionej, ale tak naprawdę chodzi w niej także o zmianę myślenia i postrzegania samego siebie oraz świata. Często dotyczy to poważnych fobii społecznych, czy problemów seksualnych związanych z uzależnieniem. Z tego względu czas leczenia i metody terapeutyczne muszą być zawsze dostosowywane indywidualnie do pacjenta. Kluczem do sukcesu w każdym przypadku jest odszukanie przyczyny problemu. Nie zawsze jest to proste i często wymaga przeprowadzenia bardzo wielu sesji z pacjentem. Jednak nie można się zniechęcać, nawet jeśli leczenie wydaje się nie przynosić żadnych efektów. Czasami bowiem takie działania wymagają czasu.