Leczenie narkomanii

Uzależnienie od narkotyków

Spośród wszystkich uzależnień leczenie narkomanii jest najtrudniejsze, ponieważ narkotyki uzależniają fizycznie i psychicznie, a sam nałóg ma charakter chroniczny. Właśnie dlatego terapia jest długotrwała, wieloetapowa i wymaga zastosowania różnych metod. W naszej prywatnej klinice Vita Libera w Warszawie proponujemy w tym zakresie rozbudowane programy lecznicze dla narkomanów, których celem jest doprowadzenie do trwałej abstynencji i poprawy jakości życia pacjenta.

Czym jest narkomania i jak wygląda jej leczenie?

Jak sama nazwa wskazuje, narkomania to uzależnienie od narkotyków, czyli substancji psychoaktywnych działających na ośrodkowy układ nerwowy człowieka. Samo słowo określające ten rodzaj nałogu pochodzi od greckiego „narcos” oznaczającego odurzenie, ponieważ właśnie takie oddziaływanie na organizm ma większość środków chemicznych używanych przez narkomanów.

Warto zauważyć, że samo stosowanie substancji odurzających nie zawsze musi oznaczać narkomanii. Według obowiązujących w Polsce przepisów narkomanem nazywa się wyłącznie osobę, która stale lub okresowo używa środków psychoaktywnych w celach innych niż medyczne i u której powstało uzależnienie od nich organizmu, które wymaga leczenia.

W zależności od rodzaju stosowanej substancji uzależnienie od niej może mieć charakter fizyczny i psychiczny lub wyłącznie psychiczny. W każdym przypadku narkomania jest przewlekłą i nawracającą chorobą objawiającą się przymusem sięgania po kolejne dawki narkotyku, występowaniem głodu narkotykowego, a także uporczywym zażywaniu środków psychoaktywnych pomimo świadomości ich szkodliwego działania.

Nałóg prowadzi do dewastacji życia osoby uzależnionej w każdym aspekcie – osobistym, zdrowotnym, zawodowym, społecznym i emocjonalnym. Niestety w wielu przypadkach kończy się przedwczesną śmiercią, najczęściej po przedawkowaniu substancji odurzającej.

Leczenie narkomanii i rehabilitacja narkomanów obejmuje interdyscyplinarne spektrum zagadnień o charakterze biologiczno-medycznym, psychologicznym i społecznym. Terapia przyjmuje różne formy i koncepcje.

Metody leczenia narkomanii

Przez całą historię ludzkości można zauważyć, że człowiek często uciekał w świat fantazji, iluzji i pozornego szczęścia. W dzisiejszych czasach szczególnie niebezpieczną formą takiej ucieczki są narkotyki. Ludzie niechętnie przyznają się do swojego uzależnienia. Dlatego tak ważna jest pomoc oferowana przez różne środowiska zajmujące się walką z narkomanią. Nauka i praktyka wypracowały wiele form leczenia narkomanów. Na szczególną uwagę zasługuje model:

  • wspólnotowo-resocjalizacyjny – oparty na społecznym egalitaryzmie. Specyfiką tej koncepcji jest charyzmatyczne przywództwo i autorytet lidera, duży nacisk położony na dyscyplinę i porządek, osobista odpowiedzialność za terapię, wspólna praca narkomanów, funkcjonowanie kar za naruszenie funkcjonujących norm grupowych, W Polsce taki model leczenia narkomanii został stworzony przez Marka Kotańskiego w placówkach MONAR,
  • medyczny – nawiązujący do klasycznego podejścia psychiatrycznego, w którym uzależnienie jest traktowane jako groźna choroba psychosomatyczna. Terapia w tej koncepcji polega na stosowaniu farmakologii połączonej z elementami psychologicznego poradnictwa,
  • duchowy – podkreślający, iż narkomania to choroba duszy, której istotą jest zerwanie kontaktu z Bogiem lub inną siłą wyższą. Leczenie polega na wprowadzeniu programów ukierunkowanych na zdrowienie zarówno psychiki, jak i ciała.

Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku w Europie Zachodniej opracowano model integracyjny. Do najważniejszych wyróżników tej koncepcji terapeutycznej zalicza się w szczególności:

  • rozwinięte formy pomocy ambulatoryjnej dla narkomanów oraz osób zagrożonych i uzależnionych,
  • rozwinięte formy pomocy w ośrodkach terapii krótko- i długoterminowej,
  • nacisk na przebudowę świadomości i relacji w rodzinie osoby uzależnionej,
  • nowoczesna diagnostyka wspomagająca leczenie narkomanii.

Proces terapeutyczno-rehabilitacyjny – trzy podstawowe fazy leczenia

Pierwszy etap skupia się na odtruciu i detoksykacji organizmu narkomana. Jest to niezbędny krok, który ma na celu usunięcie szkodliwych substancji i przywrócenie podstawowej równowagi fizycznej. W kolejności następuje właściwe postępowanie Ta długo trwająca faza, odzwierciedlająca proces długotrwałej kuracji odwykowej, która jest połączona z psychoterapią. W jej trakcie uwaga jest skupiona na leczeniu objawów choroby oraz głębszym zrozumieniu psychiki osoby uzależnionej. Celem jest poznanie podstawowych potrzeb, niezaspokojonych ambicji oraz motywów pacjenta, które prowadziły do zażywania określonych środków odurzających.

W trzecim etapie następuje przygotowanie do powrotu do społeczeństwa. Proces ten polega na adaptacji narkomana do normalnego życia w swojej społeczności i dostosowaniu się do nowej rzeczywistości. Osoba uzależniona uczy się, jak efektywnie funkcjonować bez narkotyków i stawiać czoła wyzwaniom dnia codziennego.

Jak rozwija się uzależnienie od narkotyków?

Pomimo że narkotyki kojarzą się jednoznacznie z uzależnieniem, ich używanie nie od razu ma charakter nałogu. Wśród modeli przyjmowania środków odurzających wyróżnia się m.in. używanie eksperymentalne czy rekreacyjne, które jeszcze nie mają nic wspólnego z uczuciem przymusu, ale zwykle sprzyjają rozwojowi uzależnienia. Narkomania rozwija się zatem stopniowo poprzez następujące fazy:

  • inicjacji – jest to spróbowanie substancji psychoaktywnej po raz pierwszy – najczęściej dotyczy osób młodych, które dają się na to namówić rówieśnikom,
  • eksperymentowania – polega na próbowaniu różnych środków odurzających z ciekawości, w celu sprawdzenia ich oddziaływania na organizm,
  • regularnego zażywania substancji psychoaktywnych – celem jest już najczęściej osiągnięcie konkretnego rezultatu, czyli przyjemnych doznań i poprawy samopoczucia; na tym etapie pojawiają się już przypadki nadużywania narkotyków, które wymagają leczenia,
  • uzależnienia – przyjmowanie narkotyków ma charakter ciągły lub okresowy i wynika zarówno z chęci poprawy samopoczucia, jak i uniknięcia dolegliwości związanych z brakiem substancji w organizmie (tzw. zespołu abstynencyjnego).

Wiele osób będących w fazie inicjacji i eksperymentowania nigdy się nie uzależnia od narkotyków, lecz po prostu po zaspokojeniu ciekawości rezygnuje z dalszego ich zażywania. Czas rozwoju nałogu zależy od rodzaju substancji – przykładowo uzależnienie od opioidów pojawia się już po kilku miesiącach regularnego ich przyjmowania, natomiast od konopi indyjskich rozwija się latami i ma zazwyczaj charakter wyłącznie psychiczny.

Rodzaje narkotyków

Istnieje wiele substancji psychoaktywnych o narkotycznym działaniu, a wśród nich można wyróżnić te o pochodzeniu naturalnym i syntetycznym. Do tych pierwszych zalicza się np. konopie indyjskie (źródło kannabinoidów), krasnodrzew peruwiański (produkuje się z niego kokainę) oraz mak (źródło opiatów). Znacznie więcej jest jednak narkotyków powstających w laboratoriach i są to m.in. amfetamina, metamfetamina, ketamina, fentanyl, metadon, a także ich zmodyfikowane wersje np. MDMA (Ecstasy).
Jeśli chodzi o leczenie narkomanii, w Polsce obowiązuje Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD – 10), według której zespół uzależnienia może powstać w wyniku zażywania następujących substancji:

  • alkoholu,
  • opiatów,
  • kanabinoli (marihuana, haszysz),
  • kokainy,
  • innych środków stymulujących,
  • substancji halucynogennych,
  • tytoniu,
  • lotne rozpuszczalników,
  • kilku substancji lub innych niewymienionych na tej liście.

Popularne narkotyki można również podzielić na twarde (heroina, kokaina, morfina, amfetamina) i miękkie (marihuana, LSD, Ecstasy, grzyby halucynogenne) oraz według ich sposobu działania np. na stymulujące (amfetamina, kokaina) i tłumiące (opioidy).

Zadzwoń teraz: +48 538 455 505

Objawy narkomanii

W przeciwieństwie do alkoholika narkoman zwykle zdaje sobie sprawę ze swojego uzależnienia, ponieważ świadczy o tym dość silny głód narkotykowy, zmuszający go do zdobycia za wszelką cenę kolejnej działki. Jest to typowy objaw występujący w przypadku stosowaniu narkotyków twardych uzależniających fizycznie. Z kolei przy zażywaniu narkotyków miękkich, czyli np. popularnej marihuany negowana jest w ogóle możliwość uzależnienia, choć w istocie do niej dochodzi, tyle że na poziomie psychicznym. Objawy narkomanii wymagającej leczenia mogą być zatem bardzo różne w zależności od stosowanej substancji. Co ważne, są to zazwyczaj dość widoczne zmiany w zachowaniu i psychice osoby uzależnionej, a nawet w jej wyglądzie. Do najważniejszych symptomów mogących świadczyć o chorobie należą:

  • przekrwione spojówki,
  • rozszerzone źrenice niereagujące na światło,
  • przewlekły kaszel,
  • częste krwotoki z nosa,
  • utrata wagi przez narkomana,
  • napady wilczego apetytu,
  • biegunki,
  • silne bóle głowy,
  • drżenie mięśni,
  • arytmia, wahania ciśnienia krwi, które wymagają farmakologicznego leczenia,
  • omdlenia,
  • nadpobudliwość ruchowa narkomanów, słowotok (bezpośrednie skutki zażycia stymulantów takich jak kokaina czy amfetamina),
  • apatia, spowolnienie ruchów, nadmierna senność (efekty zażywania opiatów),
  • częste i silne zmiany nastroju: od euforii do depresji, zaburzenia percepcji,
  • zmiany w wyglądzie – ogólne zaniedbanie, szara cera, wypadające włosy, poraniona skóra itp.

Warto podkreślić, że długotrwałe zażywanie narkotyków, szczególnie tych twardych, rujnuje zdrowie i często prowadzi do groźnego dla życia przedawkowania. Do specjalistycznych ośrodków na leczenie odwykowe trafiają więc dość często osoby skrajnie wyczerpane fizyczne, które oprócz detoksykacji i psychoterapii potrzebują regeneracji i wzmocnienia organizmu.

Skutki uzależnienia od narkotyków

Skutki uzależnienia od narkotyków

Długotrwałe przyjmowanie substancji psychoaktywnych prowadzi nie tylko do fizycznego wyniszczenia organizmu, ale także pozostawia swój ślad w psychice i wpływa negatywnie na niemal każdy aspekt życia narkomana. Do najczęstszych skutków uzależnienia od narkotyków należą:

  • zaburzenia osobowości,
  • psychozy,
  • depresja, stany lękowe,
  • problemy z koncentracją i pamięcią,
  • zaburzenia rytmu serca, zawał, nadciśnienie,
  • udar mózgu,
  • zakażenie HIV, które wymaga specjalistycznego leczenia,
  • zapalenie płuc,
  • zatrucia,
  • przewlekłe stany zapalne górnych dróg oddechowych,
  • zaburzenia libido, problemy narkomanów z płodnością,
  • patologia ciąży i powikłania przy porodzie,
  • problemy w domu, pracy i szkole,
  • kłopoty finansowe (narkotyki są drogie),
  • problemy z prawem (w Polsce posiadanie narkotyków jest karalne),
  • w przypadku przedawkowania niektórych substancji – śmierć.

Konsekwencje zdrowotne uzależnienia zależą od rodzaju zażywanych substancji. Przykładowo osoby stosujące kokainę narażone są na schorzenia układu krążenia oraz problemy z płodnością, natomiast przyjmowanie narkotyków drogą dożylną często prowadzi do uszkodzenia ścian tętnic, stanów zapalnych i zakrzepicy. Z kolei osoby regularnie stosujące konopie indyjskie często cierpią na przewlekłe stany psychotyczne. Leczenie uzależnień narkotykowych musi więc uwzględniać różny wpływ na organizm poszczególnych substancji. W wielu przypadkach konieczna jest bowiem nie tylko walka z nałogiem, ale też zajęcie się konkretnymi dolegliwościami somatycznymi i psychicznymi.

Metody leczenia narkomanii

W Polsce leczenie uzależnień od narkotyków prowadzone jest w specjalistycznych ośrodkach takich jak klinika Vita Libera w Warszawie. Najskuteczniejsze są terapie stacjonarne średnio- i długoterminowe trwające od kilku tygodni do nawet 2 lat. Programy terapeutyczne składają się z kilku etapów i najczęściej rozpoczynają od detoksu mającego na celu likwidację objawów zespołu abstynencyjnego. To pozwala pacjentowi zapanować nad fizycznym głodem narkotykowym i ułatwia dalszą terapię. Leczenie narkomanów polega głównie na psychoterapii, choć nierzadko konieczne jest zastosowanie farmakologii. Do najczęściej podawanych leków należą te zastępujące narkotyk (tzw. leczenie substytucyjne) oraz środki awersyjne blokujące określone działania substancji odurzającej.

W psychoterapii wykorzystuje się najczęściej model behawioralno-poznawczy oraz terapię wspólnotowo-resocjalizacyjną. W toku kuracji odwykowej niezbędne są spotkania indywidualne z terapeutą oraz zajęcia grupowe. W większości przypadków najważniejszym celem leczenia narkomanii jest osiągnięcie przez chorego całkowitej abstynencji oraz jej utrzymanie. Z tego względu po zakończeniu podstawowej terapii stacjonarnej niezbędne jest kontynuowanie doraźnych spotkań ze specjalistą, a także regularne odbywanie krótkich pobytów motywacyjnych w ośrodku.

Może Cię też zainteresować: