Do niedawna uzależnienie behawioralne – czynnościowe – kojarzono wyłącznie z alkoholizmem i narkomanią. Dziś wiadomo, że jest to zupełnie inny rodzaj nałogu. Zmaga się z nim coraz więcej ludzi w różnym wieku. Skąd się biorą takie zachowania i jak się objawiają? Jak sobie z nimi radzić, czy konieczna jest terapia w ośrodku odwykowym? Podpowiadamy – sprawdź.
Spis treści
Uzależnienie behawioralne, czyli co?
To uzależnienie czynnościowe, czyli między innymi od:
- pracy,
- hazardu,
- gier komputerowych,
- przypadkowego seksu,
- sportów ekstremalnych,
- aktywności fizycznej,
- opalania czy zabiegów medycyny estetycznej.
Pojęcie uzależnienia behawioralnego po raz pierwszy pojawiło się w latach 40. ubiegłego wieku. Austriacki psychoanalityk – Otto Fenichel uznał, że składa się na nie zespół objawów. Wiążą się one z utrwalonym, wielokrotnym powtarzaniem określonej czynności w celu osiągnięcia zamierzonych odczuć, takich jak np. euforia, przyjemność czy uczucie zaspokojenia.
Jak objawia się uzależnienie behawioralne?
Za współczesnego twórcę uzależnień behawioralnych uznaje się psychiatrę Aviela Goodmana. Wśród najczęściej występujących symptomów zaburzeń czynnościowych warto wymienić m.in.:
- rosnące napięcie tuż przed rozpoczęciem konkretnego zachowania,
- nieopartą chęć poddania się danym działaniom,
- utratę kontroli nad określonymi zachowaniami,
- całkowite poddanie się danym czynnościom i coraz większa potrzeba ich wykonywania – zaniedbywanie innych obowiązków, złość i frustrację, gdy nie można się im poddać czy też niezaprzestanie ich wykonywania mimo problemów, np. finansowych, psychologicznych czy społecznych,
- powtarzanie behawioralnych zachowań mimo świadomości, że mogą mieć one nieprzewidywalne konsekwencje.
Jakie są przyczyny uzależnienia behawioralnego?
Do najczęstszych przyczyn uzależnień czynnościowych zalicza się m.in. czynniki:
- społeczno-kulturowe, a także związany z nimi rozwój społeczeństwa oparty na globalizacji oraz technologiach cyfrowych,
- rodzinne – zwłaszcza dorastanie w rodzinie dysfunkcyjnej, system wartości wyznawany przez rodziców czy brak miłości z ich strony,
- genetyczne – skłonności mogą być dziedziczone.
Przesuwają się też granice między tym, co dobre, a co złe. Dla osiągania własnych celów ludzie są zdolni do podejmowania ryzykownych zachowań. Wiele osób nastawionych jest na konsumpcyjny styl życia. Niebagatelne znaczenie ma bezrobocie i narastająca różnica pomiędzy dostępem do dóbr materialnych oraz edukacji.
Na rozwój uzależnień behawioralnych duży wpływ mają też media – radio, prasa, Internet i telewizja. To one kształtują wzorce społeczne i silną wizualizację młodzieżowych idoli – często demonizowanych. Nierzadko nałóg jest ucieczką przed problemami życia codziennego, np. przed stresem związanym z brakiem akceptacji społecznej czy wypaleniem zawodowym.
Jak można pomóc osobie uzależnionej behawioralnie?
Postawienie diagnozy dla konkretnego uzależnienia behawioralnego jest sprawą indywidualną. Wymaga konsultacji specjalistów, m.in. z psychologiem. Dlatego warto zwrócić się po pomoc do specjalistycznego ośrodka leczenia uzależnień. Tam pacjent otrzyma wsparcie i zostanie poddany wielotorowej terapii. Chęć zmiany nawyków i pełne zaangażowanie osoby uzależnionej daje szansę na pełny powrót do zdrowia.
W każdym przypadku trzeba rozpatrzyć rodzaj oraz fazę uzależnienia. Program leczenia jest ustalany na dłuższy okres i w trakcie terapii może być na bieżąco modyfikowany. Pacjent musi zrozumieć, że jest uzależniony – od zakupów, Internetu, telefonu komórkowego, hazardu czy seksu, i nie powinien temu zaprzeczać. Musi być świadomy, że jego życie wymyka się spod kontroli przez uzależniający czynnik. Tylko wtedy terapeuta będzie mógł mu pomóc. Samemu trudno sobie poradzić z nałogiem.
Ośrodek Vita Libera jako jedno z rozwiązań
Leczenie uzależnień najczęściej kojarzy się z odcięciem od tego, co jest jego źródłem, np. od alkoholu, narkotyków i innych używek. Jednak w przypadku zachowań behawioralnych całkowita rezygnacja z pracy, zakupów, Internetu czy seksu jest niemożliwa. Dlatego chory musi na nowo wyznaczyć sobie granice, które pozwolą mu normalnie funkcjonować w społeczeństwie. Bez fachowej pomocy ich wytyczenie i zerwanie z nałogiem, może być nieosiągalne. Gdzie szukać wsparcia? Jednym z takich miejsc jest Vita Libera – prywatny ośrodek uzależnień. Tam, w pracy z takimi pacjentami, wykorzystuje się m.in. techniki behawioralno-poznawcze. Chcesz dowiedzieć się więcej? Zadzwoń.