Podwójna diagnoza – czym jest? Część 1

Osoby uzależnione od różnych substancji psychoaktywnych często wypierają chorobę. Jest tak nie tylko dlatego, że oszukują samych siebie i nie chcą się przyznać przed otoczeniem i bliskimi do nałogu, ale nierzadko same nie wiedzą, co się z nimi dzieje. Lekomanii czy alkoholizmowi niekiedy towarzyszy wiele objawów, które mogą świadczyć o różnych schorzeniach współistniejących. Czym jest podwójna diagnoza i jakie są związki pomiędzy uzależnieniem a zaburzeniami psychicznymi? Jak w takich przypadkach wyglądają detoks i odwyk? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w naszym wpisie.

Podwójna diagnoza – co oznacza?

W fachowej literaturze medycznej o podwójnej diagnozie mówi się wtedy, gdy osoba uzależniona od alkoholu, leków czy narkotyków – poza walką z nałogiem, musi się mierzyć z zaburzeniami psychicznymi, np. depresją. Obie choroby występują jednocześnie – są współistniejące i jedna jest wynikiem drugiej. Odwyk w takim przypadku może być trudniejszy. Detoks zawsze powinien odbywać się w ośrodku zamkniętym. Pacjenci mają tam zapewnioną odpowiednią pomoc medyczną i terapeutyczną, w tym także opiekę lekarzy psychiatrów. Część z nich wymaga hospitalizacji w szpitalu psychiatrycznym. Leczenie powinno odbywać się ściśle pod kontrolą specjalistów.

Jakie są związki pomiędzy uzależnieniem a zaburzeniami psychicznymi?

Mówi się, że psychika ludzka jest jedną wielką tajemnicą i każdy przypadek kliniczny jest inny. Niezależnie od tego, pacjentów z podwójną diagnozą można podzielić na dwie podstawowe grupy:

1. U pierwszej – zaburzenia psychiczne są przyczyną uzależnienia i mają charakter pierwotny – takie osoby nie rozumieją, co się z nimi dzieje, nie radzą sobie z emocjami, które rozsadzają je od środka. Substancje psychoaktywne czy inne używki traktują jako sposób na rozładowanie napięcia i polepszenie nastroju. Niestety poprawa jest pozorna i krótkotrwała, a wyjście z nałogu może być bardzo trudne.
2. U drugiej – uzależnienie spowodowało pojawienie się choroby psychicznej. Klasycznym przykładem jest m.in. schizofrenia alkoholowa.

W obu przypadkach terapia osób z podwójną diagnozą jest trudna. Podstawą jest właściwe rozpoznanie – im szybciej chory otrzyma fachową opiekę i zdecyduje się na detoks oraz odwyk, tym jego szanse na odzyskanie kontroli nad własnym życiem, są większe.

Podział ze względu na zażywaną substancję

Zarówno długotrwałe, jak i krótkotrwałe, ale intensywne przyjmowanie substancji psychoaktywnych ma negatywny wpływ na organizm i psychikę człowieka. Może prowadzić do nieodwracalnych zmian w mózgu. U pacjentów z podwójną diagnozą najczęściej obserwuje się uzależnienie od:

• alkoholu – u osób, które go nadużywają, często powoduje obniżenie nastroju, depresję czy niekontrolowane napady agresji. Napoje procentowe spożywane w nadmiarze mogą przyczyniać się do zaburzeń snu, apatii i braku chęci życia, co u części pacjentów prowadzi do myśli i prób samobójczych,
• stymulantów – zalicza się do nich kokainę, amfetaminę czy metamfetaminę, które powodują silne pobudzenie organizmu. Blisko 80% badanych przyznało się, że przy ich stosowaniu miało różnego rodzaju omamy wzrokowe, słuchowe – zaburzenia percepcji oraz świadomości,
• psychodelików – np. THC, LSD, Psylocybina. Wywołują objawy podobne do schizofrenii. Uzależnieni stwarzają zagrożenie dla siebie i otoczenia, miewają halucynacje, urojenia i poważne stany lękowo-depresyjne,
• opiatów – takich jak morfina, kodeina. W medycynie znane są one jako silne środki przeciwbólowe. Przyjmowane na własną rękę szybko uzależniają – z czasem trzeba zażywać ich coraz więcej i więcej. Chwilowe odprężenie i euforia zmieniają się w niepokój, depresję i myśli samobójcze. Niekiedy pojawiają się też zaburzenia osobowości.

Chcesz wiedzieć więcej o podwójnej diagnozie? Zapraszamy na drugą część artykułu

Wiele osób boi się detoksu i odwyku, a kiedy ktoś usłyszy, że poza uzależnieniem musi się mierzyć z zaburzeniami psychicznymi, np. schizofrenią alkoholową, zwykle popada w panikę – czy słusznie? Jakie są rokowania i jak wygląda leczenie przy podwójnej diagnozie? Wiele zależy od właściwego rozpoznania i indywidualnych predyspozycji pacjenta. Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy na drugą część artykułu, gdzie wspólnie ze specjalistami od uzależnień postaramy się rozwiać wątpliwości i dać nadzieję na nowe, lepsze jutro.